Beste lezer
De zomer loopt op zijn laatste
benen maar niet getreurd, de voorbije maanden waren vruchtbaar. Verschillende orgels
van de druivenstreek hebben het geweten. Daarover straks meer.
Maar eerst onze komende concerten in Neerijse en in Zavelenborre.
| Zaterdag 20 september 2025 om 20.00 u. Orgelconcert in de Sint-Pieter en Pauwelkerk te Neerijse Michel Goossens en Véronique Rubens bespelen het Loretorgel (1871) met werk van J. Brahms, F.J. Fétis, C. Franck, J.N. Lemmens, F. Mendelssohn, J-M. Plum, J. Rheinberger e.a. |
We waren het al een tijdje van plan. En plotseling, omdat omstandigheden in Sint-Agatha-Rode en Huldenberg onze plannen herschikten, is het er: ons eerste concert in Neerijse sinds de herinspeling na de restauratie in 2013. Nadien werd, op ons voorstel en met historisch pijpwerk dat we aanleverden, het orgel door orgelbouwer Jos Moors met twee ‘vrije’ pedaalregisters uitgebreid. Het hele verhaal daarover en ook de reden waarom we met een concert zolang hebben gewacht, is verderop in deze brief te lezen.
Het programma dat we voorbereiden wil het instrument van François Bernard Loret recht doen én de nieuwgekomen mogelijkheden van de pedaalregisters verwelkomen. Met Fétis en Lemmens gaan we aan huis bij vooraanstaande verdedigers van de vernieuwende stroming die zich in de orgelbouw van de 19de eeuw manifesteert. Het orgel ondergaat in die periode grote veranderingen. Evenals de muzikale smaak die zich afkeert van de ‘schreeuwerige mixturen’ en felle registers van de barok.
Met de Smetsorgels van Sint-Agatha-Rode en Ottenburg enerzijds en de orgels van Neerijse en Keyhof (Stevens-Vermeersch, 1890) anderzijds, heeft Huldenberg vandaag veel moois van die zeer verschillende werelden in huis!
Het orgel van Neerijse getuigt van Lorets unieke inbreng in de zoektocht van zijn tijd: een romantisch instrument dat charmeert met een rijk palet aan 8-voetsregisters en een rond en helder klankbeeld dat tegelijk vasthoudt aan een piramidale klankopbouw met 8-, 4- en 2-voetsregisters op beide klavieren.
Hartelijk welkom in Neerijse! En naar goede gewoonte: gratis toegang.
| Zaterdag 8 november 2025 om 20.00 u. Orgelconcert in de Kapel van Zavelenborre Frans Verbeekstraat 158 B, Overijse 75 jaar Kapel van Zavelenborre, 25 jaar Pelsorgel |
Verjaardagen met bijzondere getallen zijn vaak een gelegenheid om vaart te maken met sluimerende plannen. 25 jaar geleden werd het orgel van de Guido de Brèskerk (Brussel) overgebracht naar de kapel. Het orgel dat er al stond sinds 1973 en dat afkomstig is uit wat nu de refter van het Sint-Martinuscollege (Overijse) is, werd daartoe anders opgesteld. In die constellatie kreeg ook een hulplade uit het voormalige Stevensorgel van Tervuren een plaats: om er ‘ooit iets mee te doen’. En zie: na 25 jaar bereikten 3 registers de toestand ‘speelklaar’, zij het met voorlopige knoppen op de speeltafel.
Zoals heel het orgel van de kapel een compilatie is van (delen van) orgels die elders ‘weg’ moesten, is ook deze uitbreiding gerealiseerd met materiaal van diverse afkomst. Een windlade uit Tervuren, één register uit Vilvoorde (Kassei), twee registers uit een unitorgel van Pels waarvan we het front en het prestantregister in Huldenberg gebruikten, her en der gerecupereerde wipmagneten …
De 3 spelen (4, 2 2/3 en 2) vormen alvast een aanvulling op het hoofdwerk.
Als het wat meezit, kunnen we dit nog compleet maken met een houten gedekt 8. De pijpen die boven de trap in het front hangen zouden daarvan het laagste octaaf vormen.
Zo zou er een zelfstandig en wat meer barok georiënteerd werk voor de dag kunnen komen.
Het concertprogramma is nog in de maak. Annelynn Ballieu, Michel Goossens en Iris Keijzer zetten hun beste beentje voor en Véronique Rubens en Sofia Royo Csoka zorgen voor afwisseling met piano en viool.
Het wordt mooi én gezellig, in de kapel die in het najaar 75 wordt, waar ook de orgelkring wortels heeft en waar we het glas zullen heffen op wat was, wat is en komen kan!
Hartelijk welkom in Zavelenborre!
CONCERTKALENDER 2026
Onze vaste kalender van 4 concerten ziet er zo uit:
Zaterdag 20 april om 20 u. in de Sint-Niklaaskerk in Ottenburg (Huldenberg);
zaterdag 13 juni om 20 u. in de Sint-Jan Evangelistkerk in Tervuren;
zaterdag 19 september om 20 u. in de kerk van O.L. Vrouw te Huldenberg;
zaterdag 7 november om 20 u. in de Kapel van Zavelenborre (Overijse).
ALGEMENE VERGADERING
De algemene vergadering waarop alle leden van de vzw uitgenodigd zijn is statutair vastgelegd op de tweede donderdag van februari. Hartelijk welkom dus op donderdag 12 februari 2026 om 20.00 u. De vergadering vindt plaats op het adres van de zetel: Stokkemstraat 31, 3090 Overijse. Bij grote belangstelling moeten we uitwijken naar een andere locatie. Graag een seintje dus.
OVER ORGELS GESPROKEN
Nog even over het orgel van Neerijse. Het moet rond de eeuwwisseling geweest zijn, dat we aan de slag waren in een voormalige franciscanenkerk in de Paleizenstraat te Brussel. Het gewelf van het hoogkoor waar het orgel stond was ingevallen en op het orgel terechtgekomen. Een voorwaar apocalyptische aanblik! We konden heel wat pijpwerk recupereren, kwalitatief zeer goed materiaal van de Lakense pijpenmaker Josse Peeters die ook werkte voor Schijven en Van Bever.
De 27 laagste (en dus langste) pijpen van Bourdon 16 en Flûte 8, kregen in het Loretorgel de best denkbare bestemming. Wij schonken de pijpen, de kerkraad bekostigde de plaatsing, de bouw van de bijkomende windlade, de aanleg van de tractuur en de (ont-)koppeling van manuaal en pedaal.
Het orgel bleef echter kampen met dingen die ons terughoudend maakten voor de planning van een concert. Waaronder bijspraak (noten die ongevraagd een beetje meeklinken met de noot die ingedrukt wordt). Intussen is veel verholpen en verbeterd en verwachten we het orgel regelmatig op de agenda te zetten.
Het orgel van Eizer
kampte met tekort aan wind. De magazijnbalg die in de torenruimte staat, was lek. Vooral het bovenblad, bestaande uit een voorloper van multiplex, was daar verantwoordelijk voor. We hebben dat verlijmd, afgedekt met papier en verstevigd met een nieuwe blad bovenop het bestaande. Bovendien stelden we vast dat (na werken aan de elektriciteit?) de ventilator in de verkeerde richting draaide. Dat laatste was snel opgelost. Het orgel heeft zijn ladem teruggevonden. Alles met Eizerse hulp van de voorzitter van het koor. Fijn!
Tegelijk werden enkele membranen van de transmissie bourdon 16 manuaal / Subbas 16 pedaal vervangen zodat ook het pedaal het weer helemaal doet.
Het kistorgel van de Sint-Martinuskerk in Overijse was slachtoffer van een even spijtige als onbegrijpelijke ingreep. Hoe dat is kunnen gebeuren laten we beter achter ons, maar de regelklep voor de windtoevoer via de (ooit door ons toegevoegde) elektrische ventilator was verdwenen. Daardoor stond de blaasbalg steeds op maximale hoogte en stond de overdruk-beveiligingsklep voortdurend open. Met overmaat van geluid van de ventilator en aanhoudend geblaas in het orgel als gevolg. Bovendien was hierdoor de originele windvoorziening van het orgel, een met de rechtervoet te trappen pomp, niet meer te gebruiken. We hebben een nieuwe klep gemaakt en in het regelmechanisme aangebracht. De windvoorziening verloopt weer optimaal, zowel via de ventilator als met de originele voetbediening.
Daarnaast waren in het onderste octaaf van de sifflet 1 1/3 een zestal pijpen die niet meer speelden. Het is een euvel dat zich in het verleden ook al manifesteerde en dat te wijten is aan corrosie van de kernen. Ooit zullen die pijpen grondig moeten hersteld of vernieuwd worden, maar zoals dat ook bij vorige gelegenheden lukte, konden we ook nu de kernspleten voorzichtig vrij maken, de oxydatie wegschrapen en de pijpen weer goed laten spreken.
De aankoop van dit orgel (gebouwd door G. Potvlieghe in 1976) was in 1993 ons ‘eerste project’ waarvoor we ook financieel serieus bijdroegen. We zijn er dus aan gehecht en blij dat het weer in orde is.
Het orgel van Sint-Agatha-Rode is gerestaureerd door ‘Orgelmakerij Rochus v Rumpt & Zn’. De oplevering is intussen gebeurd en wat we inmiddels konden zien en horen is zonder meer prachtig. Er wordt nu opnieuw gedacht aan een inspeelconcert met alvast het voorstel om dat te doen op donderdag 5 februari, feest van Sint-Agatha. Daarover wordt bericht via de kanalen van gemeente Huldenberg. Wij doen dat zeker ook op onze website en via mail.
Het orgel van Ottenburg staat weer op onze volgende concertagenda maar kent een paar problemen. Recent kwam één van de (niet sprekende) frontpijpen op de doksaalvloer terecht. De oorzaak is te zoeken bij doorzakkende pijpvoeten (ook vast te stellen bij andere frontpijpen) waarvan de materiaaldikte te gering blijkt.
Een ander probleem doet zich voor bij de grootste pijpen van de trompet. Omdat de hoogte onder de boog waar het orgel staat beperkt is, zijn de grootste bekers ‘verkropt’: het hoogste stuk wordt weer naar beneden geleid. Een paar van deze verkroppingen zakken door zodat die pijpen niet meer op toon te stemmen zijn.
Johan Huvenne, organist van de kerk, volgt de zaak op met kerkraad en orgelbouwer.
Het orgel van Huldenberg
Ook het Stevensorgel van de O.L.Vrouwekerk staat in 2026 op de agenda. Tegen die tijd willen we een flink deel van de geplande verbeteringen gerealiseerd hebben. Momenteel staat de kerk in de steigers voor gevelwerken, wat ook de toegankelijkheid bemoeilijkt.
KORT GENOTEERD
Onze voorjaarsconcerten in Duisburg en Tombeek waren elk op eigen wijze fijne ervaringen. Bijzonder deugddoend was de uitgesproken appreciatie van beide gemeenschappen. In Tombeek hadden we bovendien de magnifieke inbreng van gitarist Koen Claeys en de gezellige receptie achteraf.
Orgelconcert in Hoeilaart
Naar aanleiding van 150 jaar Sint-Clemenskerk organiseert de parochie allerlei activiteiten. Ook een orgelconcert op zaterdag 4 oktober om 20 u. Huidige organisten van de kerk Ivo Debroux en Iris Keijzer zullen samen met oud-organist Michel Goossens het Kerckhofforgel op zijn feestelijkst laten klinken.
Orgelkring Vilvoorde concerteert op zondag 19 oktober om 17.00 u. in de Grote Kerk van Vilvoorde. En op 20 december is er het kerstconcert, waarbij Vilvoorde naar goede gewoonte zal ‘zingen op de tonen van het orgel’.
Meer info op www.orgelkringvilvoorde.be
Orgelspelen is leuk. Én je kan het leren! De orgelklassen van de muziekacademies gaan in september weer van start. Ze staan open voor elke leeftijd en voor elk niveau van voorkennis. Van nul beginnen kan evengoed als voor elk ander instrument. Voor Apko (de academie van Overijse-Tervuren-Hoeilaart) worden de lessen gegeven in de Kapel van Zavelenborre waar ook kan geoefend worden. Inschrijven kan nog de eerste weken van september.
Meer info op www.apko.be of bij leraar Philippe Beullens (pbeullens@hotmail.com).
TOT SLOT
De volgende nieuwsbrief zal verschijnen in het voorjaar. Krijgt u hem liever per e-mail of per post? Laat het ons weten. Dank om de brief door te sturen aan mogelijke geïnteresseerden.
Vragen of reacties … contacteer ons gerust.
Muzikale groet!
Orgelkring Druivenstreek vzw
Stokkemstraat 31, 3090 Overijse
Tel: 02 687 77 23
rek. nr. (IBAN) BE07 7341 5633 0966
e-mail: info@orgelkringdruivenstreek.be
website: www.orgelkringdruivenstreek.be
